در مطلب قبل، روش تحقیق و نوع دادههای مورد استفاده در گزارش امکانسنجی و نیز چگونگی دسترسی به بخشی از دادههای ثانویه توضیح داده شد. در این مطلب، منابع اطلاعاتی بینالمللی و چگونگی دسترسی به دادههای اولیه توضیح داده میشود.
اگر در امکانسنجی لازم باشد بازارهای بینالمللی و بازارهای صادراتی منطقه نیز شناسایی شود، لازم است منابع اطلاعاتی زیر نیز مورد بررسی قرار گیرند:
- وبسایت trademap متعلق به مؤسسه ITC
در این وبسایت میتوان آمار واردات و صادرات کالاهای مختلف به بسیاری از کشورهایی که این آمار را به بانک جهانی و سازمان ملل ارائه میدهند، بررسی کرد؛
- وبسایت Comtrade
در بخش Get data، آمار تمام تبادلات بینالمللی کشورها را میتوان مشاهده کرد.
در بخش Visualize data، دادهها به نمودار تبدیل میشود.
روشهای جمعآوری دادههای اولیه
- مصاحبه با خبرگان؛
- مصاحبه با انجمنها و اتحادیههای مرتبط؛
- مصاحبه با تولیدکنندگان؛
- مصاحبه با مصرفکنندگان.
در مرحلۀ اول مطالعات بازار سعی بر این است که تمامی مستندات، اطلاعات و دادههای موجود در کشور و مربوط به پروژۀ مد نظر را تا جای ممکن بررسی کرد. در صورتی که نیاز به مطالعات میدانی و عملیاتی وجود داشته باشد و همچنین نیاز باشد اطلاعات واقعیتر و بهروزتری از بازار جمعآوری شود، لازم است دادههای اولیه جمعآوری شود.
موضوع تحقیقات بازار، به ویژه موضوع اطلاعات میدانی و دادههای اولیه، موضوع بسیار گسترده و متنوعی است. موضوع اصلی، بحث در ارتباط با مطالعات امکانسنجی است.
یکی از سؤالات اصلی که لازم است در مطالعات امکانسنجی به آن پاسخ داده شود این است که میزان عرضۀ محصول یا خدمات در جامعۀ هدف چه میزان است. جامعۀ هدف میتواند کشور ایران، شهر، استان یا حتی یک منطقۀ بینالمللی باشد. بنابراین، یکی از سؤالات کلیدی که لازم است به آن پاسخ داده شود این است که میزان تولید در حال حاضر چه میزان است. فرض بر این است که هر آنچه مربوط به دادههای ثانویه، مستندات و مطالعات موجود بوده است، جمعآوری شده و نتیجۀ مد نظر حاصل نشده است، بنابراین لازم است مطالعات میدانی صورت گرفته و دادههای اولیه جمعآوری شود.
در وهلۀ اول جمعآوری دادههای اولیه میتوان سراغ خبرگان، انجمنها و کارشناسان دولتی مرتبط با آن صنعت رفت تا بتوان اطلاعات مورد نیاز در رابطه با تولید واقعی را استخراج کرد. در این مرحله، روش اصلی مصاحبه است و معمولاً در غالب تعدادی سؤال اطلاعات مورد نیاز را میتوان استخراج کرد. این مصاحبه میتواند ساختار یافته، نیمهساختار یافته و یا بدون ساختار باشد.
در موارد زیادی از میان انجمنها و خبرههایی که در صنایع مختلف وجود دارد، آمارهها و دادههایی در خصوص میزان تولید محصولات وجود دارد و با استفاده از مصاحبه با این افراد میتوان این اطلاعات را بدست آورد.
در این مطلب منابع اطلاعاتی بینالمللی و روشهای جمعآوری دادههای اولیه توضیح داده شد. در مطلب بعدی سایر روشهای جمعآوری دادههای اولیه توضیح داده خواهد شد.