در مطلب قبلی، شرایط انتشار اوراق مالی - اسلامی توضیح داده شد. به اوراق مالی اسلامی، صکوک نیز گفته میشود که این ابزارها، ابزار تأمینمالی ساختار یافته هستند. علت این نامگذاری این است که به روابط بین ارکان انتشار، جهت رسیدن به هدف اصلی انتشار اوراق که تأمین مالی برای بانی است، ساختار داده میشود.
در انتشار اوراق، رکنی وجود دارد به نام بانی که این رکن، رکن همیشگی انتشار اوراق است. بانی، شرکتی است که به منابع مالی احتیاج دارد.
سایر ارکانی که در ادامه توضیح داده میشوند جهت تأمین منابع مالی مورد نیاز بانی فعالیت میکنند.
ناشر: ناشر، منتشر کنندۀ اوراق است و اولین کسی است که به انتشار اوراق مبادرت میورزد. فقط و فقط نهاد واسط میتواند ناشر اوراق باشد.
ضامن: ضامن، اصل پول، بخشی از سود یا کل سود را تا سقف مشخص ضمانت میکند. اصولاً شرکتهای سرمایهگذاری، تأمینسرمایه، بیمه و هلدینگ میتوانند در نقش ضامن حضور پیدا کنند. بانکها نیز میتوانند ضامن باشند. در واقع ضمانت بانکها مشروط به اینکه دارای حسن شهرت در ایفای تعهدات گذشته باشند، مورد تأیید است. گاهی نیز نیازی به داشتن ضامن نیست به عنوان مثال شرکتهای رتبهبندی که نهاد مالی هستند و زیر نظر سازمان بورس فعالیت میکنند؛ در صورتی که شرکتها را از رتبۀ B به بالا رتبهبندی کنند، آن شرکتها میتوانند اوراق خود را بدون ضامن منتشر کنند اما لازم است شرایط زیر را داشته باشند:
- حداقل مبلغ خرید این اوراق ۵۰ میلیون تومان است؛
- نماد باید نشاندار باشد؛
- افرادی که تمایل به خرید این اوراق دارند لازم است بیانیۀ ریسک امضا کنند.
عامل پرداخت: عامل پرداخت، سپردهگذاری مرکزی است.
عامل فروش: به کارگزاری که برای اولین بار اوراق را منتشر میکند، عامل فروش گفته میشود.
متعهد پذیرهنویس: متعهد پذیرهنویس تعهد میکند که در صورت به فروش نرسیدن تمامی اوراق، با قیمتی از قبل تعیین شده، تمامی اوراق به فروش نرسیده در بازار را خریداری کند.
بازارگردان: بازار گردان نقدشوندگی بازار را تضمین میکند.در بازارهای کم عمق و بازارهای که معاملات بر روی اوراق بهادار زیاد نیست، بازارگردان با نقشی که دارد به نقدشوندگی بازار کمک میکند. نقدشوندگی به این معنا که افراد بتوانند اوراق خود را به راحتی به وجه نقد تبدیل کنند.
در این مطلب، ارکان انتشار اوراق مالی-اسلامی توضیح داده شد. در مطلب بعدی، اوراق اجاره به شرط تملیک، انواع آن و نحوۀ انتشار آن توضیح داده خواهد شد.