در این مطلب، بازار متعارف و بازار اسلامی توضیح داده می‌شود و در ادامه انواع ابزارهای مالی اسلامی نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد.
۲ نوع بازار سرمایه در کشورهای مختلف وجود دارد:
- بازار متعارف (Conventional Market)
- بازار اسلامی (Islamic Market)
بازار متعارف مثل بازارهای معمول دنیاست در حالی که بازار اسلامی که در ایران، سودان، مالزی و برخی دیگر از کشورها وجود دارد به این شکل است که در صورتی که نهاد، شرکت و یا صندوقی با موضوع فعالیت جدید بخواهد تشکیل شود، نهاد ناظر توسط کمیتۀ فقهی یا شورای فقهی، اسلامی بودن یا نبودن آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهد.
در بازار اسلامی، اوراق مالی اسلامی معامله می‌شود که به آن‌ها صکوک نیز گفته می‌شود. در کسب و کارها طبق شریعت اسلام، افراد با یکدیگر مشارکت می‌کنند. به این نوع عقد، عقد مشارکتی گفته می‌شود و جزء عقود اسلامی است. عقد مشارکتی به این معناست که اگر افراد با یکدیگر وارد کسب و کار شوند و یک طرف هزینه را متقبل کرده و طرف دیگر مسئولیت انجام کار را بر عهده گیرد، در صورتی که سود یا زیانی در نتیجۀ این عقد حاصل شود، هر دو طرف در سود و زیان ایجاد شده شریک هستند.
انواع ابزارهای مالی اسلامی
ابزارهای غیرانتفاعی: ابزارهایی هستند که در پی استفاه از آن افراد به دنبال کسب سود نیستند.
- اوراق وقف: یکی از ابزارهای مالی اسلامی است که شخص با خریداری آن‌ها در عام‌المنفعۀ بزرگی شرکت می‌کند که هیچ سودی از این مشارکت خود دریافت نمی‌کند و علاوه بر این تمام مالی که در این مشارکت به وجود آورده را وقف کار خیر و ثواب می‌کند.
- اوراق قرض‌الحسنه: اوراق قرض‌الحسنه اوراق بهاداری است که بر اساس قرارداد قرض بدون بهره منتشر می‌شود و به موجب آن ناشر اوراق به میزان ارزش اسمی آن‌ها به دارندگان اوراق، بدهکار است و باید در سررسید به آنان بپردازند.
ابزارهای انتفاعی: ابزارهایی که در پی استفاده از آن افراد به دنبال کسب سود هستند.
- ابزارهایی با بازدهی معین: ابزارهایی هستند که سود مشخص دارند؛ مانند اوراق اجاره، اوراق مرابحه، اوراق استصناع، اوراق سلف، اوراق منفعت و اوراق جعاله.
- ابزارهایی با بازدهی انتظاری: ابزارهایی هستند که سود متغیر دارند؛ مانند اوراق مشارکت، اوراق مضاربه، اوراق مزارعه و اوراق مساقات.
