در مطلب قبلی، سازوکار بازار قراردادهای آتی توضیح داده شد. در این مطلب انواع قراردادهای آتی توضیح داده میشود و بیان میگردد که قرارداد آتی شامل قرارداد آتی بر روی کالا، ارز، دارایی مالی و شاخص میشود.
قرارداد آتی بر روی کالا
قرارداد آتی کالا نوعی ابزار مشتقه است که به واسطۀ آن فروشنده تعهد میکند در زمان سررسید مقدار معینی از یک کالای مشخص را به قیمتی که در لحظۀ حال تعیین میکند به خریدار بفروشد. خریدار نیز طبق این قرارداد تعهد میکند کالای مذکور را با همان مشخصات خریداری کند.
انواع قرارداد آتی بر روی کالا شامل موارد زیر است:
الف) قرارداد آتی بر روی محصولات کشاورزی مانند ارزن، گندم، جو و ذرت
ب) قرارداد آتی بر روی فلزات مانند فلزات رنگین و فلزان گرانبها
ج) قرارداد آتی بر روی نفت و مشتقات آن مانند گازوئیل
قرارداد آتی بر روی ارز
قرارداد آتی ارز عبارت است از تعهد به انجام معاملۀ ارز مشخص روی قیمت از قبل تعیین شده بر مبنای ارز دیگر که در زمانی مشخص در آینده انجام میشود. این قرارداد را میتوان قبل از سررسید با اعمال موقعیت معکوس بست. از قرارداد آتی ارز میتوان در پوشش ریسکهای مرتبط با ارز در واردات، صادرات، سرمایهگذاری خارجی و یا حتی سفتهبازی استفاده نمود. مقادیر ارزی که در هر قرارداد تعیین میشود معمولاً مقدار ثابت و از پیش تعیین شدهای دارد. انواع قرارداد آتی بر روی ارزها شامل دلار با یورو، دلار با پوند انگلیس، دلار با فرانک، دلار با لیر، دلار با کانادا و ... هستند.
قرارداد آتی بر روی سهام
قرارداد آتی بر روی سهام توافقنامهای بین دو طرف برای خرید یا فروش مقدار خاصی از سهام، با قیمت مشخص و در تاریخ مشخصی در آینده است.
قرارداد آتی بر روی شاخص
قرارداد آتی سبد سهام عبارت است از قراردادی که فروشنده تعهد میکند در سررسید تعیین شده، سبد پایه را به قیمتی که در زمان انعقاد قرارداد تعیین میشود بفروشد و در مقابل خریدار متعد میشود آن سبد پایه را در تاریخ سررسید خریداری کند. قراردادهای آتی شاخص در عمل بسیار متنوع هستند و میتوان برای هر شاخص بازار، قرارداد آتی شاخص تشکیل داد. قراردادهای آتی صادره بر روی شاخص سهام به صورت نقدی تسویه میشوند چرا که امکان تحویل فیزیکی دارایی پایه وجود ندارد. انواع قرارداد آتی بر روی شاخص شامل قرداد آتی بر روی شاخص داوجونز، S&P500 و... هستند.
قرارداد آتی بر روی نرخ بهره
قرارداد آتی بر روی نرخ بهره قراردادی است که به خرید یا فروش ابزاربدهی در یک قیمت مشخص و در یک تاریخ از پیش تعیین شده میپردازد. دارایی پایۀ این قرارداد شامل اسناد خزانه، سپردههای یورو دلاری و... میشود.