یکی از مباحث مهم در بخش ساز و کار قراردادهای آتی حساب ودیعه و تعدیل این حساب است. در این مطلب، انواع وجه تضمین و محاسبات مورد نیاز برای تعدیل حساب ودیعه توضیح داده می‌شود.

انواع وجه تضمین
- وجه تضمین: معامله‌گرانی که قصد خرید و فروش قرارداد آتی دارند، ابتدا باید وجهی نزد کارگزار بورس قرار دهند که در ایران به آن «وجه تضمین» گفته می‌شود. وجه تضمین، وجهی است که در قالب شرط ضمن عقد از مشتریان دریافت می‌شود.
- وجه تضمین اولیه: وجه تضمینی است که جهت تضمین ایفای تعهدات مشتریان در زمان اتخاذ موقعیت باز از طرفین معامله اخذ شده و میزان آن به ازای هر قرارداد، در مشخصات قرارداد تعیین می‌شود. معامله‌گر باید قبل از معامله، وجه تضمین اولیه را در حساب ودیعه سپرده‌گذاری کند. «تسویۀ حساب» یا جریان مستمر محاسبۀ سود یا زیان روزانه که در پایان هر روز کاری انجام می‌شود، بر مبنای وجه تضمین اولیه صورت می‌گیرد.
- وجه تضمین اضافی: وجه تضمینی است که در صورت عدم کفایت وجه تضمین اولیه جهت پوشش ریسک نوسانات قیمت، از کلیۀ مشتریان دارای «موقعیت تعهدی باز» اخذ می‌گردد. این وجه با اعلام اتاق پایاپای و طی مهلت اعلام شده از سوی این اتاق باید توسط مشتریان پرداخت گردد.
- حداقل وجه تضمین: همواره باید حداقل مبلغی که مقدار آن معمولاً به اندازۀ %70 وجه تضمین اولیه است، در حساب ودیعه حفظ شود که به این مقدار حداقلی، «حداقل وجه تضمین» یا "Maintenance Margin" گفته می‌شود در صورتی که مبلغ موجود در حساب ودیعه کمتر از حداقل وجه تضمین شود، سرمایه‌گذار اخطاری مبنی بر «تقاضای افزایش وجه تضمین» دریافت می‌کند و  انتظار می‌رود روز بعد حساب ودیعه به سطح وجه تضمین اولیه رسانده شود.
- وجه تضمین جبرانی: وجه تضمینی است که مشتریان موظف‌اند بعد از دریافت اخطاریۀ «افزایش وجه تضمین» نزد اتاق پایاپای تودیع نمایند.

نکته: در سهام، قیمتی داریم تحت عنوان «قیمت پایانی» یا "Close Price"، اما در اوراق مشتقه به جای قیمت پایانی «قیمت تسویه» یا "Settlement Price" محاسبه می‌شود.

برای درک نحوۀ انجام تسویۀ حساب روزانۀ قراردادهای آتی مثال زیر شرح داده می‌شود:
به عنوان مثال سرمایه‌گذار در تاریخ۲ ژانویه، در دو قرارداد آتی طلا برای ۶ ماه بعد یعنی ۲ جولای موقعیت خرید اتخاذ می‌کند. هر نوع قرارداد آتی طلایی که بسته می‌شود دال بر تحویل ۱۰۰ انس طلا است. در تاریخ ۲ ژانویه که سرمایه‌گذار وارد این قرارداد شده، قیمت قرارداد ۱,۲۵۰ دلار بوده است. با فرض اینکه بورس وجه تضمین اولیه‌ای  به میزان ۶,۰۰۰ دلار برای هر قرارداد تعیین کند، به ازای ۲ قرارداد، سرمایه‌گذار لازم است ۱۲,۰۰۰ دلار را به عنوان وجه تضمین اولیه در حساب ودیعۀ خود نگهداری کند.
با فرض اینکه قیمت تسویه روزانه در پایان روز دوم ژانویه، ۱,۲۴۱ دلار باشد، سرمایه‌گذار دچار زیان خواهد شد:

همان‌طور که در ردیف (۲) جدول (۱) مشاهده می‌شود، در پایان روز معاملاتی ۲ ژانویه، سرمایه‌گذار به میزان ۱,۸۰۰ دلار دچار زیان شده است. در ابتدا ۱۲,۰۰۰ دلار وجه تضمین در حساب سرمایه‌گذار وجود داشت که ۱,۸۰۰ دلار از آن به علت زیان وارده کسر شده و مبلغ ۱۰,۲۰۰ دلار در حساب سرمایه‌گذار باقی می‌ماند.
حداقل وجه تضمین در این مثال به ازای دو قرارداد به صورت زیر محاسبه می‌شود:

طبق ردیف (۷) جدول (۱) در صورتی که ماندۀ حساب ودیعه از ۹,۰۰۰ دلار کمتر شود، سرمایه‌گذار اخطار تقاضای افزایش وجه تضمین را دریافت کرده و موظف است وجه تضمین را به میزان ۱۲,۰۰۰ دلار برساند.
ادامۀ ‌محاسبات در جدول (۱) نمایش داده شده است:

در صورتی که طی معاملات انجام شده، مانده حساب ودیعه سرمایه‌گذار به بیش از ۱۲,۰۰۰ دلار که وجه تضمین اولیه است، برسد، سرمایه‌گذار می‌تواند مبلغ مازاد بر ۱۲,۰۰۰ را برداشت کند.

در این مطلب، حساب ودیعه و محاسبات تعدیل این حساب توضیح داده شد. در مطلب بعد انواع قراردادهای آتی توضیح داده می‌شود.