در مطلب قبلی، انواع ابزارهای مشتقه که جزئی از ابزارهای مهندسی مالی بودند، توضیح داده شد. در این مطلب، جزئیات ساز و کار بازارهای آتی، مانند مشخصات قراردادها توضیح داده می‌شود.

بستن موضع معاملاتی در قراردادهای آتی
قرارداد آتی توافق نامه‌ای مبتنی بر خرید یا فروش دارایی پایه با قیمت مشخص و در زمان معینی در آینده است. بیشتر قراردادهای آتی منجر به تحویل فیزیکی کالا نمی‌شوند به این علت که سرمایه‌گذاران قبل از فرارسیدن زمان تحویل کالا، موضع معاملاتی خود را می‌بندند. بستن موضع معاملاتی به معنای ورود در یک معاملۀ جدید و اتخاذ موضع معاملاتی عکس حالت قبلی است. به عنوان مثال، سرمایه‌گذاری که با استفاده از قرارداد آتی وارد معاملۀ خرید زعفران به تحویل ماه آبان شده است، می‌تواند موضع معاملاتی خود را در شهریور تغییر داده و به فروش زعفران به تحویل آبان اقدام نماید. مجموع سود و زیان نیز به وسیلۀ تغییرات ایجاد شده در قیمت آتی دارایی تا شهریور محاسبه می‌شود.

مشخصات قرارداد آتی
هنگام انعقاد یک قرارداد آتی، بورس باید جزئیات توافق‌نامه بین دو طرف، مخصوصاً نوع دارایی، اندازۀ قرارداد، مکان تحویل و زمان تحویل را دقیقاً مشخص نماید که در ادامه به تشریح هر کدام پرداخته می‌شود.
دارایی پایه: در صورتی که دارایی مورد نظر در قرارداد، کالا باشد، لازم است که شرایط قابل قبول چون کمیت و کیفیت دارایی موضوع قرارداد از پیش توسط بورس تعیین شود. در مورد دارایی‌های مالی که موضوع قراردادهای آتی قرار می‌گیرند، معمولاً نیازی به تعیین ویژگی‌ها و مشخصات نیست.
اندازۀ قرارداد : اندازۀ قرارداد را حجم دارایی که طی قرارداد باید تحویل داده شود، مشخص می‌کند. به عبارت دیگر، مقدار استاندارد شدۀ دارایی پایه را به اصطلاح «اندازۀ قرارداد» می‌گویند.
ماه‌های تحویل: بورس باید دورۀ دقیق زمان تحویل کالا را مشخص سازد. ماه‌های تحویل از یک قرارداد به یک قرارداد دیگر متفاوت است. این ماه‌ها توسط بورس با توجه به نیازهای معامله‌گران تعیین می‌شود. بورس زمان شروع و آخرین روز انجام معامله برای هر قرارداد آتی خاص را تعیین می‌کند.
محدودیت‌های تغییرات قیمت: بورس‌ها در بسیاری از موارد محدودۀ تغییرات روزانۀ قیمت را نیز تعیین می‌کنند، تا مانع نوسانات شدید قیمت‌ها شوند. هدف از این محدودیت‌ها، جلوگیری از تأثیر بیش از حد سفته‌بازان بر بازار است.

تحویل
تسویۀ فیزیکی: تسویۀ نهایی قرارداد آتی از طریق انتقال دارایی پایۀ اعلامی توسط بورس و پرداخت ارزش بازار قرارداد آتی است.
نحوۀ تحویل: مکان تحویل کالا باید توسط بورس مشخص شود. این امر خصوصاً در مورد کالاهایی که هزینۀ حمل و نقل بالایی دارند، اهمیت زیادی پیدا می‌کند.
تسویۀ نقدی: تسویۀ نهایی قرارداد آتی به طور نقدی بر اساس آخرین قیمت تسویۀ روزانه است که منجر به سقوط تعهدات طرفین می‌شود. برخی قراردادهای آتی صادره بر دارایی مالی مثل قرارداد آتی شاخص به صورت نقدی تسویه می‌شوند؛ چرا که تحویل دارایی پایه یعنی تحویل یک پرتفوی ۵۰۰ سهمی غیرممکن است.

هم‌گرایی قیمت آتی با قیمت نقد
هر چه زمان سررسید قرارداد آتی نزدیک‌تر می‌شود، قیمت قرارداد آتی به سمت قیمت نقد دارایی پایه میل می‌کند و در سررسید، قیمت قرارداد آتی با قیمت نقد برابر می‌شود.

قراردادهای باز

قراردادهای باز یا "Open Interest" تعداد قراردادهای باز را نشان می‌دهد. قراردادهای باز آن دسته از قراردادهای آتی است که موضع معاملاتی معامله‌گر در پایان روز همچنان باز است؛ یعنی آن قرارداد سررسید نشده یا تحویل آن صورت نگرفته و یا با موضع معاملاتی معکوس، مسدود نشده است.

در این مطلب، ساز و کار بازارهای آتی توضیح داده شد. در مطلب بعد، نقش حساب ودیعه که برای معامله‌گران بازارهای آتی از اهمیت ویژه‌ای برخودار است، تشریح خواهد شد.