لغت پرتفولیو، به عبارت ساده، به ترکیبی از دارایی‌ها گفته می‌شود که توسط یک سرمایه‌گذار برای سرمایه‌گذاری انتخاب می‌شود. این سرمایه‌گذار می‌تواند یک فرد یا مؤسسه باشد. از نظر تکنیکی، یک پرتفولیو در برگیرندۀ مجموعه‌ای از از دارایی‌های واقعی و مالی سرمایه‌گذاری شده یک سرمایه‌گذار است. در این مطلب به بررسی تئوری پرتفولیو پرداخته خواهد شد.

معمولاً سهامداران برای اینکه ریسک سرمایه‌گذاری‌ خود را کمینه کنند سبد تشکیل می‌دهند. وقتی صحبت از پرتفولیوی سرمایه‌گذاری یک شخص می‌شود منظور مجموعۀ سرمایه‌گذاری‌های او است که هم شامل اوراق بهادار و هم دارایی‌های واقعی است. در نظریۀ پرتفولیو گفته می‌شود دارائی‌ها و سرمایه‌گذاری‌های هر فرد باید به صورت پرتفولیو (متنوع) باشد. یعنی به‌جای سرمایه‌گذاری در یک دارایی خاص با تشکیل سبد سرمایه‌گذاری ریسک سرمایه‌گذاری را به حداقل رساند. یک ضرب‌المثل معروف می‌گوید: «همۀ تخم‌مرغ‌ها را در یک سبد نگذارید.»، چرا که ریسک شکستن سبد، باعث نابودی همۀ تخم‌مرغ‌ها خواهد شد. لذا، همۀ پول را نباید در یک دارایی سرمایه‌گذاری نمود. فلسفۀ پرتفولیو در آن است که با تشکیل سبد سهام با کاهش ریسک غیرسیستماتیک به یک سود انتظاری مطمئن دست یافت. هدف از تشکیل سبد سرمایه‌گذاری، تقسیم کردن ریسک سرمایه‌گذاری بین چند سهم است؛ بدین ترتیب، سود یک سهم می‌تواند ضرر سهام دیگر را جبران کند.

فرضیات اصلی نظریۀ پرتفولیو
۱. سرمایه‌گذاران ریسک گریزند و برای سطح معینی از ریسک، بازده بیشتری را ترجیح می‌دهند و یا با پذیرفتن ریسک کمتر به بازده مشخصی اکتفا می‌کنند.
۲. معمولأ بازده اوراق بهادار دارای پراکندگی (توزیع) نرمال است این فرض مهم است، زیرا می‌توان بازده اوراق بهادار را براساس میانگین توزیع و ریسک را بر اساس واریانس اوراق بهادار محاسبه کرد.

دلایل تشکیل پرتفولیو
سرمایه‌گذارانی که نظریۀ پرتفولیو را پذیرفته‌اند و بکار می‌برند، بر این باورند که حریف بازار نیستند، بنابراین، انواع گوناگونی از اوراق بهادار را نگهداری می‌کنند، تا بازده‌شان با متوسط بازده بازار برابر شود. از آنجا که سرمایه‌گذاران توانایی پیش‌بینی دقیق را ندارند، می‌کوشند «مجموعه‌ای متنوع» از اوراق بهادار را نگهداری کنند، تا بتوانند به نرخ بازدهی مطلوب خود، که نزدیک به نرخ بازده بازار است، دست یابند. در واقع، در بازار کارا اطلاعات جدید به سرعت به بازار منتقل و در نتیجه قیمت‌های سهام، با توجه به اطلاعات جدید تعیین می‌شود. با توجه به کارایی بازار و این نکته که قیمت سهام در هر لحظه، با لحظه بعد از آن هیچ رابطه‌ای ندارد و این امر که تغییر قیمت سهام، کاملا تصادفی است و همچنین این که اطلاعات به همۀ افراد می‌رسد و به‌طور کلی، هیچکس نمی‌تواند مرتباً بازده اضافی بدست آورد، لذا تشکیل پرتفولیو می‌تواند بسیار مفید واقع گردد.

فرایند مدیریت پرتفولیو
عموما سه مرحله برای مدیریت پرتفولیو در نظر گرفته می‌شود که در ادامه به اختصار بیان می‌شود:
۱. یادگیری اصول اساسی مالی: برای تشکیل یک پرتفولیوی موثر باید اصول اساسی مالی را آموخت. دو اصل کلیدی در ادبیات مالی به شرح زیر می‌باشند:
   - ارزش یک ریال امروز بیشتر از یک ریال فرداست.
   - ارزش یک ریال مطمئن، بیشتر از یک ریال (یا حتی چند ریال) نامطمئن است.
۲. ایجاد پرتفولیو: برای ایجاد پرتفولیوی موثر باید با عناصر و مفاهیم نظریۀ بازار سرمایه و ریسک و بازده پرتفولیو و تنوع‌بخشی را آموخت.
۳. مدیریت و حفاظت پرتفوی: منظور، به روزنمایی و ادارۀ فعال پرتفولیو است. از آنجائیکه شرایط تغییر می‌کند باید پرتفولیو را نیز به تناسب آن تغییر داد و آن را اداره کرد. در واقع به دلیل تغییر اوضاع و شرایط نمی‌توان پرتفولیو را به حال خود رها کرد.