تا کنون چند بار یک کارشناس سرمایه‌گذاری را در تلویزیون دیده‌اید که چنین جملاتی را بگوید: «امروز روز پرنوسانی در بازار بود و شاخص بازار با ۱۶،۰۰۰ واحد کاهش قیمت مواجه شد.» نوسانهای زیاد بسیار خطرناک‌اند و می‌توانند زیان‌های بزرگی را به اهالی بازار متحمل کنند.
چرا نوسانات زیاد می‌شود
در روزهای خاص که شاهد افزایش یا کاهش‌های بزرگ در بازار هستیم معمولاً بسیاری از سرمایه‌گذاران آسیب می‌بینند. اما دلیل آن چیست؟
اول از همه، سرمایه‌گذاران امروزه تکنولوژی خریدوفروش سریع‌تری را در اختیار دارند. ده سال پیش اگر سرمایه‌گذاری می‌خواست سهمش را بفروشد، باید با کارگزارش (در ساعات کاری بازار) تماس می‌گرفت. امروزه افراد تنها با دسترسی به کامپیوتر می‌توانند سفارش خریدوفروش خود را به هسته‌ی معاملات بفرستند.
علاوه بر این مؤسسات بزرگ، از شرکت‌های سرمایه‌گذاری خصوصی گرفته تا نهادهای شبه‌دولتی چون صندوق‌های سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی، حجم‌های بزرگی از معامله در بازارهای مالی انجام می‌دهند که خود عاملی برای افزایش نوسانهای بازار است.
در نهایت، جهان امروزه به بازار بزرگ جهانی تبدیل شده است و بازارها به رخدادهای جهانی بیش از هر زمان دیگر واکنش نشان می‌دهند. با تکنولوژی‌های جدید و اینترنت، اخبار بیشتر و سریع‌تر از قبل در بازارها منتشر می‌شود.
منظور از نوسان، سقوط سریع ارزش دارایی (یا کل بازار) به‌دلیل فروش حجم سنگینی از دارایی یا افزایش قیمت‌‌ها به دلیل خرید مقدار زیادی از دارایی در فاصله‌ی زمانی اندک است. نوسان‌ها بیشتر خود را در جهت نزولی نشان می‌دهند و دلیل آن هم واکنش‌های احساسی سهام‌داران برمی‌گردد. انسان‌ها بیشتر تمایل دارند هنگام زیان، اقدام‌های سریع و هیجانی انجام دهند که دلیل آن ترس است.
راهی مناسب برای مشخص‌کردن میزان نوسان‌پذیری هر سهم، توجه به بتای آن سهم است. بتا، سنجه‌ای آماری است که سعی می‌کند میزان نوسان‌پذیری هر سهم نسبت به بازار را مشخص کند. بتای بازار یا مجموعهٔ سهم‌ها برابر با یک است. در این حالت هر سهمی با بتا کمتر از یک، کمتر از مجموعهٔ بازار نوسان می‌کند. برای مثال اگر سهمی بتای ۱/۵ داشته باشد. به این معنی است که این سهم ۵۰ درصد بیش از بازار نوسان می‌کند و سهمی با بتای ۰/۸۵، به‌طور میانگین ۱۵ درصد کمتر از بازار نوسان می‌کند. بنابراین اگر نمی‌خواهید اسیر نوسان سهمگین بازار شوید، سعی کنید سهم‌هایی با بتای کمتر از یک خریداری کنید.
حداقل‌کردن ریسک
حالا قبل از این که ناامید شوید و فکر کنید که نمی‌توانید بدون اینکه دچار استرس و آشفتگی شوید در بازاری با این تعداد ریسک معامله کنید، نفس عمیقی بکشید. حداقل کردن ریسک در بازار سهام آسان‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنید. به‌خاطر داشته باشید که ساختن ثروت مناسب در بازار سهام بدون پذیرش حداقل ریسک‌ها ممکن نیست. برای حداکثر کردن ثروتتان و درعین‌حال حفظ ایمن سرمایه‌تان نکات زیر را به‌دقت مطالعه و در معاملاتتان رعایت کنید:
اطلاعات جمع‌آوری کنید
به یاد داشته باشید برخی افراد منوی رستوران را برای انتخاب غذای خود با دقتی بیشتر از فرصت سرمایه‌گذاری، تحلیل و بررسی می‌کنند. کمبود دانش ریسک بزرگی را در برابر سرمایه‌گذاران تازه‌کار قرار می‌دهد و تنها راه مقابله با این ریسک، جمع‌آوری اطلاعات در حوزهٔ سرمایه‌گذاری است. هرچقدر که شما با سازوکارهای بازار سهام و عواملی که بر ارزش سهم‌ها اثرگذار است، بیشتر آشنا باشید بهتر می‌توانید مشکلات احتمالی آن سرمایه‌گذاری را شناسایی کنید و سود خود را به بیشینه برسانید. همان دانشی که باعث کسب سودهای بزرگ برای شما می‌شود، می‌تواند منجر به کاهش شایان توجه سطح ریسک سرمایه‌گذاری شما نیز بشود. قبل از این که پولتان را در هر گزینه‌ای سرمایه‌گذاری کنید سعی کنید هر اندازه که ممکن است درباره‌ی آن اطلاعات به‌دست آورید.
تا زمانی که به اندازه کافی تمرین نکرده‌اید، وارد بازار نشوید
اگر هنوز نمی‌توانید سهم‌ها و فعالیت‌های شرکت‌های پشت آن را بفهمید، سرمایه‌گذاری نکنید! اگر شما سهم خاصی را نمی‌شناسید (یا در کل هنوز با بازار آشنا نیستید) تا زمانی که آمادگی‌های لازم را به‌دست آورید، به‌صورت واقعی وارد بازار نشوید. در مقابل می‌توانید حسابی فرضی برای خود ایجاد کنید و مثلاً ۱۰ میلیون تومان را به‌عنوان مبلغ اولیهٔ سرمایه‌گذاری خود در این حساب انتخاب کنید (این کار شبیه‌سازی سرمایه‌گذاری یا معامله‌گری نامیده می‌شود.) چند سهم را که فکر می‌کنید در آینده با رشد قیمت مواجه می‌شوند، انتخاب کنید و برای مدتی رفتار قیمتی آن‌ها را دنبال کنید و عملکرد آن‌ها را ارزیابی کنید. با این کار متوجه خواهید شد که چه عواملی منجر به بالا و پایین‌رفتن قیمت سهم‌ها می‌شود. با این کار بدون هیچ هزینه‌ای خواهید فهمید که با گذشت زمان و رخ‌دادن اتفاقات واقعی، سهم‌هایی که انتخاب کرده بودید چگونه تغییر قیمت می‌دهند. به مرور زمان و با افزایش سطح دانش شما دربارهٔ سرمایه‌گذاری در سهام، می‌توانید سهم‌های بهتری را انتخاب کنید، بدون این که در دورهٔ یادگیری ریسکی را متحمل شوید یا زیان واقعی را تجربه کرده باشید. سایت www.irvex.ir این امکان را برای سرمایه‌گذاری شبیه‌سازی شده فراهم کرده است.
