اگر چه همۀ صندوق‌های سرمایه‌گذاری، توسط افراد متخصص و مورد تأیید در زمینۀ سرمایه‌گذاری مدیریت می‌شوند و همچنین این صندوق‌‌ها تحت نظارت بورس به فعالیت می‌پردازند، اما همۀ این صندوق‌ها لزوماً عملکرد یکسانی ندارند و برخی موفق‌تر هستند. نگاهی اجمالی به ارزش روز واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌ها به خوبی نشان می‌دهد که عملکرد آنها با یکدیگر یکسان نیست. بنابراین لازم است معیارهایی معرفی شود که بتواند در انتخاب یک صندوق سرمایه‌گذاری مناسب، کمک کند. در ادامه، برخی از این معیارها معرفی می‌شود.

عملکرد صندوق

یکی از معیارهای ارزیابی عملکرد صندوق، میزان رشد ارزش واحد سرمایه‌گذاری صندوق در مقایسه با دورۀ فعالیت آن است. همانطور که گفته شد، ارزش پایۀ واحد سرمایه‌گذاری صندوق ۱۰۰ هزار تومان است. حال اگر برای مثال، ارزش واحد سرمایه‌گذاری صندوق الف در مدت یک سال  از ۱۰۰ هزار تومان به ۱۵۰ هزار تومان افزایش یافته باشد، این صندوق در مقایسه با صندوقی که ارزش واحد سرمایه‌گذاری آن در مدت یک سال فعالیت به ۱۳۰ هزار تومان رسیده، عملکرد موفق‌تری داشته است زیرا میزان بازده یک سالۀ صندوق الف ۵۰ درصد و میزان بازده صندوق ب ۳۰ درصد بوده است. البته در مقایسۀ عملکرد صندوق‌ها با یکدیگر، باید حتما به این نکتۀ مهم توجه داشت که زمان شروع فعالیت صندوق‌ها متفاوت است و ارزیابی عملکرد صندوق باید با توجه به طول دورۀ عمر فعالیت آن صندوق انجام شود.

نکتۀ دیگری که در ارزیابی عملکرد صندوق مؤثر است، میزان نوسانات ارزش واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق است. صندوقی که در دورۀ فعالیت خود، با آهنگ مناسب و مستمر رشد داشته، در مقایسه با صندوقی که با هر پیشامد در بازار دچار نوسانات شدید شده است، ریسک کمتری دارد.

توجه به سبد سرمایه‌گذاری صندوق

یکی از موارد مهمی که افراد برای انتخاب صندوق باید در نظر داشته باشند، میزان انطباق سبد سرمایه‌گذاری صندوق با فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بورس است. به عنوان مثال، اگر فرد در شرایط رونق بورس تصمیم داشته باشد که صندوقی را برای سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت انتخاب کند، طبیعتاً صندوقی که سهام بیشتری در اختیار دارد، امکان رشد بیشتری نیز خواهد داشت، زیرا به سبب رونق بورس، قیمت سهام در حال افزایش است. در این شرایط، صندوقی که بخش عمدۀ دارایی‌های آن را اوراق مشارکت تشکیل می‌دهد، گزینۀ مناسبی برای سرمایه‌گذاری نیست، زیرا بازده اوراق مشارکت ثابت است و رونق بورس تأثیری در افزایش بازده صندوق ندارد.

در نقطۀ مقابل، در شرایط رکود بورس، صندوقی که اوراق مشارکت بیشتری در سبد سرمایه‌گذاری خود دارد، می‌تواند گزینۀ مناسب‌تر و کم‌ریسک‌تری برای سرمایه‌گذاری باشد زیرا بازده مشخص و تضمین شده‌ای را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند. اطلاعات مربوط به ترکیب سبد سرمایه‌گذاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری به صورت مستمر و به روز، در سایت اختصاصی هریک از صندوق‌ها منتشر می‌شود.

توجه به نوع و ماهیت صندوق

همانطور که اشاره شد، برخی صندوق‌ها با درآمد ثابت و بدون ریسک هستند، در حالی که برخی دیگر، مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام، دارای ریسک هستند. بر این اساس، سرمایه‌گذار باید با در نظر داشتن میزان ریسک‌پذیری خود، نسبت به انتخاب صندوق اقدام نماید. فردی که تمایل به پذیرش ریسک ندارد، بهتر است در صندوق‌های با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کند، اما یک سرمایه‌گذار ریسک‌پذیر می‌تواند صندوق سرمایه‌گذاری در سهام را انتخاب نماید.

بررسی عملکرد گذشتۀ مدیران سرمایه‌گذاری صندوق

مدیران سرمایه‌گذاری صندوق‌ها در عملکرد صندوق نقش اساسی ایفا می‌کنند. با توجه به اینکه به کارگیری منابع صندوق مستلزم داشتن اطلاعات، دانش، شناخت بازار و تجربه است و از آنجا که تصمیمات یک مدیر توانمند، مستقیماً در عملکرد صندوق مؤثر است، بررسی وضعیت و سابقۀ مدیران سرمایه‌گذاری صندوق‌ها می‌تواند میزان توانمندی و موفقیت صندوق را تا حدودی مشخص کند. اسامی مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری در پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان بورس و اوراق بهادار به نشانی www.seo.ir و همچنین پایگاه اینترنتی هر یک از صندوق ها قابل مشاهده است.

درنظر داشتن هزینه‌های صندوق

اگرچه بخش عمده‌ای از هزینه‌های صندوق که شامل کارمزد صدور و یا ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری است، بین همۀ صندوق‌ها یکسان است، اما برخی صندوق‌ها برای آنکه جذابیت بیشتری برای سرمایه‌گذاران ایجاد کنند، تخفیف‌هایی در میزان کارمزد در نظر می‌گیرند. میزان هزینه‌ها در هر یک از صندوق‌ها، به ویژه هنگامی که مبالغ سرمایه‌گذاری و دفعات صدور و ابطال واحدهای سرمایه‌گذاری افزایش می‌یابد، می‌تواند یکی از معیارهای مهم برای انتخاب صندوق باشد.

بهره‌گیری از کمک مشاوران سرمایه‌گذاری

امروزه شرکت‌هایی تحت عنوان شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری با کسب مجوز از سازمان بورس تشکیل شده‌اند که می‌توانند با اخذ مبلغی به عنوان حق مشاوره، به سرمایه‌گذاران در حوزه‌های مختلف سرمایه‌گذاری خدمات مشاوره‌ای ارائه دهند. این شرکت‌ها با بررسی موارد متعددی از جمله ویژگی‌های شخصیتی سرمایه‌گذار و میزان ریسک‌پذیری وی، طول دورۀ سرمایه‌گذاری و ...، گزینه‌های مناسب سرمایه‌گذاری را پیشنهاد می‌دهند. یکی از حوزه‌های خدمات شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری، مشاوره در خصوص انتخاب صندوق سرمایه‌گذاری مناسب است. برای مشاهدۀ اطلاعات و نشانی شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری دارای مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار، می‌توان به پایگاه اینترنتی سازمان بورس به نشانی www.seo.ir مراجعه کرد.