در مطالب قبلی، تکنیک‌های مبتنی بر تنزیل جریان‌های نقدی برای ارزشیابی سهام به تفصیل مورد بررسی قرار گرفت. در این نوشته، تکنیک‌های نسبی به عنوان یکی دیگر از روش‌های ارزشیابی سهام معرفی می‌شود. در این روش، ارزش یک دارایی با توجه به چگونگی قیمت‌گذاری‌ دارایی‌های مشابه، برآورد می‌شود. برای انجام این مقایسه، ابتدا قیمت‌ها به نسبت‌هایی تبدیل می‌شوند و سپس این نسبت‌ها در میان شركت‌هایی كه قابل قیاس هستند مقایسه می شود.

نسبت های رایج در این تکنیک، نسبت قیمت به سود هر سهم (P/E)، قیمت به جریان نقدی (P/CF)، قیمت به ارزش دفتری (P/B) و نسبت قیمت به فروش (P/S) است.

نسبت قیمت به سود هر سهم (P/E)

یکی از روش‌های اصلی ارزشیابی که اغلب مورد استفادۀ تحلیل‌گران قرار می‌گیرد نسبت قیمت به سود هر سهم است. در واقع اگر چه امروزه مدل‌های تنزیل سود تقسیمی بیشتر مورد توجه سرمایه‌گذاران و نشریات سرمایه‌گذاری است اما تحلیل‌گران اوراق بهادار، این روش را بیشتر از مدل‌های تنزیل سود تقسیمی به کار می‌گیرند. استفاده از روش نسبت قیمت به سود هر سهم آسان‌تر به نظر می‌رسد ولی سهولت این روش نباید باعث شود سرمایه‌گذران، عدم اطمینان آینده را فراموش کنند. این نکته حائز اهمیت است که هر روش و مدل ارزشیابی، هر چقدر از صحت بالایی برخوردار باشد مستلزم برآورد عدم اطمینان آینده است.

چارچوب مفهومی مدل P/E به اندازۀ مدل‌های تنزیل سود تقسیمی بر تئوری‌های اقتصادی مبتنی نیست. با این حال نسبت P/E بیشتر با تجزیه و تحلیل ارزش فعلی تطابق دارد، زیرا توجه این مدل بیشتر بر ارزش ذاتی سهام است.

نسبت قیمت به سود هر سهم از طریق تقسیم قیمت جاری بازار بر سود 12 ماه به‌دست می‌آید و نشان‌دهندۀ این است که قیمت سهم چند برابر سود هر سهم است و به ازای هر ریال سود، چه قیمتی را باید پرداخت.

عوامل تعیین‌کننده در نسبت (P/E)

نسبت P/E را می‌توان از مدل تنزیل سود تقسیمی، که اساس ارزشیابی سهام عادی است استخراج کرد. این فرآیند از طریق مدل رشد ثابت صورت می‌گیرد:

از طریق تقسیم طرفین معامله به سود مورد انتظار (E₁) رابطۀ زیر به‌دست می‌آید:

این رابطه، عواملی که بر برآورد نسبت قیمت به سود هر سهم (P/E) تأثیر می‌گذارند نشان می‌دهد. این عوامل عبارت‌اند از:

• درصد سود پرداختی مورد انتظار (D₁/E₁)؛
• حداقل نرخ بازده مورد انتظار سهامدار که باید برآورد شود؛
• نرخ رشد مورد انتظار سود تقسیمی.

در صورتی که سایر شرایط ثابت باشد روابط زیر به‌دست می‌آید:

1. هر چه درصد سود پرداختی بیشتر باشد، نسبت قیمت به سود هر سهم بیشتر خواهد بود.
2. هرچه نرخ رشد مورد انتظار (g) بزرگتر باشد، نسبت قیمت به سود هر سهم بیشتر خواهد بود.
3. هر چه حداقل نرخ بازده مورد انتظار بیشتر باشد (K)، نسبت قیمت به سود هر سهم کمتر خواهد بود.

موارد 2 و 3 در تعیین نسبت قیمت به سود هر سهم، عوامل مهمی به شمار می‌روند زیرا یک تغییر جزئی در هر یک از این موارد می‌تواند باعث تأثیرات بزرگی در نسبت P/E شود.

نسبت قیمت به جریان نقدی (P/CF)

یکی دیگر از نسبت‌های مقایسه‌ای، نسبت قیمت به جریان نقدی یا همان سود قبل از بهره، مالیات و استهلاک است. جریان نقد معمولاً با ثبات‌تر از سود خالص است و در نتیجه نسبت قیمت به جریان نقدی با ثبات‌تر از نسبت P/E  است.

نسبت قیمت به ارزش دفتری (P/B)

نسبت قیمت به ارزش دفتری به عنوان نسبتی از قیمت به حقوق صاحبان سهام محاسبه می‌شود. این روش اغلب برای ارزشیابی شرکت‌ها، مخصوصاً شرکت‌های مالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. بانک‌ها اغلب از طریق تقسیم این نسبت ارزشیابی می‌شوند زیرا دارایی‌های آنها دارای ارزش دفتری و ارزش بازار یکسانی هستند. اگر مقدار این نسبت 1 باشد قیمت بازار برابر با ارزش دفتری است.

نسبت قیمت به فروش

روشی که اخیراً در ارزشیابی مورد توجه قرار گرفته است روش نسبت قیمت به فروش (PSR) است. این نسبت از طریق تقسیم ارزش بازار کل شرکت (قیمت سهم ضرب در تعداد سهام) بر فروش شرکت به‌دست می‌آید. در نتیجه این روش بیانگر این است که کشش پرداخت بازار برای درآمد شرکت چقدر است.

در این نوشته، تکنیک‌های نسبی به عنوان یکی دیگر از روش‌های ارزشیابی سهام معرفی شد. محاسبۀ ارزش نسبی سهام، با مفروضات کمتر و بسیار آسان‌تر از مدل تنزیل عایدات صورت می‌گیرد.