در مطالب قبلی، اوراق مشارکت و اجاره معرفی شد و گفته شد که این اوراق، کم ریسک بوده و در فواصل زمانی معین، سود تضمین شدهای را به دارندگان اوراق پرداخت میکند. در این نوشته سهام به عنوان یکی دیگر از انواع اوراق بهادار و مهمترین ورقهای که در بورس دادوستد میشود، بیان خواهد شد.
سهم، میزان مالکیت فرد از یک دارایی است. به طور مثال اگر مالکیت یک کارخانه به ارزش 1،000،000،000 (یک میلیارد) تومان، بین 1،000 نفر تقسیم شود، ارزش سهم هر یک از آنها معادل 1،000،000 (یک میلیون) تومان است.
شرکت سهامی، شرکتی است که سرمایۀ آن به سهام تقسیم میشود. سهامدار این شرکت به میزان سهم خود مسئولیت دارد و در سود و زیان حاصل از فعالیت شرکت، سهیم است. شرکتهای سهامی به دو دسته تقسیم میشوند: شرکتهای سهامی خاص و عام.
شرکتهای سهامی خاص
نوعی شرکت سهامی است که سهام آن قابل داد و ستد در بورس اوراق بهادار نیست. هنگام تشکیل چنین شرکتی، باید تمام سرمایۀ آن در موقع تأسیس، توسط مؤسسان، تأمین و بخشی از سرمایه در بانک سپردهگذاری شده باشد.
در شرکتهای سهامی خاص، مسئولیت هر یک از سهامداران در مورد بدهیهای شرکت محدود به مبلغ سرمایهگذاری شده در شرکت است و در صورت عدم کفایت مجبور نیستند اموال شخصی خود را در این راه مصرف نمایند. تعداد سهامداراران در این دسته از شرکتها حداقل 3 نفر است.
شرکتهای سهامی عام
در این شرکتها قسمتی از سرمایه از طریق فروش سهام به افرادی غیر از مؤسسان شرکت، تأمین میشود. سهام شرکت سهامی عام در بورس اوراق بهادار عرضه و داد و ستد میشود.
حداقل تعداد سهامداران در این شرکت 5 نفر است. خریداری سهام منتشر شده توسط این شرکتها ریسک بیشتری نسبت به اوراق مشارکت و اجاره دارد. در نتیجه خریداران این اوراق بازده مورد انتظار بالاتری را مد نظر دارند. بنابراین اگر کسی تمایل ندارد که ریسکی را متحمل شود نباید در این اوراق سرمایهگذاری کند.
در تصویر زیر 4 مزیت سهام، نسبت به اوراق مشارکت و اجاره مشاهده میشود.
در این نوشته، سهام، انواع شرکتهای سهامی و مزایای سهام نسبت به این اوراق، شرح داده شد. در ادامه نقش عوامل محیطی برقیمت سهام مورد بررسی قرار میگیرد.