در مطالب قبلی که در بخش مقدماتی گفته شد به مفهوم ریسک‌پذیری و ریسک‌گریزی اشاره کردیم و افراد را از منظر ریسک‌پذیری با یکدیگر مقایسه کردیم. در این نوشته، قصد داریم انواع ریسک‌هایی که یک سرمایه‌گذار در بورس با آن روبه‌رو می‌شود را معرفی کنیم.
ریسک در یک طبقه‌بندی کلی به دو دسته تقسیم می‌شود:
- ریسک قابل اجتناب (غیر سیستماتیک)
- ریسک غیرقابل اجتناب (سیستماتیک)
ریسک‌های غیرسیستماتیک و یا قابل اجتناب را با روش های مختلف می‌توان کاهش داد. این دسته از ریسک‌ها مرتبط با خصوصیات خاص یک شرکت هستند. به طور مثال، اگر عملکرد یک شرکت، ضعیف باشد و یا در رقابت با سایر شرکت‌ها به خوبی عمل نکند، این امر موجب پیدایش ریسک غیر سیستماتیک می‌شود. این ریسک معمولاً منشأ درونی دارد و به عملکرد شرکت مرتبط است.
ریسک سیستماتیک و یا غیرقابل اجتناب، به ریسک حاصل از اثر عوامل کلی بازار، اطلاق می‌شود، که به‌طور هم‌زمان بر قیمت اوراق بهادار موجود در بازار مالی تأثیر می‌گذارد. کنترل این دسته از ریسک‌ها در اختیار سرمایه‌گذار نیست. عواملی مانند تغییر نرخ تورم، سیاست‌های کلان اقتصادی و شرایط سیاسی را می‌توان، عامل ریسک سیستماتیک دانست. اینها مواردی هستند که کنترل آنها از اختیار شرکت خارج است و می‌تواند بر عملکرد شرکت اثر بگذارد.
ریسک غیرسیستماتیک را می‌توان با روش‌‌های مختلف کاهش داد. یکی از این روش‌ها متنوع‌سازی سبد سهام است .یک ضرب المثل مشهور در ادبیات مالی، عنوان می‌کند که نباید همۀ تخم مرغ‌ها را در یک سبد قرار داد. طبق همین مضمون اگر سهام خریداری شده از شرکت‌های مختلف و صنایع گوناگون باشد، اگر برخی شرکت‌ها عملکرد ضعیفی داشته باشند و برخی دیگر عملکرد بهتری ارئه دهند، مجموع برآیند آنها، ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد.
در این نوشته انواع ریسک را در دو دستۀ سیستماتیک و غیریستماتیک معرفی کردیم. در مطالب بعدی، مفهوم ریسک را از زوایای دیگر مورد بررسی قرار می‌دهیم.
