آشنایی با تاریخچۀ هر موضوع، میتواند بهترین راه برای ورود به آن حوزه باشد. در این نوشته سعی داریم شما را با تاریخچۀ واژۀ بورس و مسیری که منجر به تأسیس آن شده است، آشنا کنیم.
در پس بسیاری از واژگان مالی و سرمایهگذاری که در طول تاریخ مورد استفادۀ افراد قرار گرفتهاند، تاریخچۀ جذابی نهفته است. به عنوان نمونه، در زمانهای گذشته در اروپا، مبادلات بین افراد بر روی نیمکتهای میدانهای قدیمی انجام میگرفت. واژۀ Bank در زبان ایتالیایی به معنای نیمکت است و از همین رو، محل مبادلات پولی را بانک نامیدند.
واژۀ بورس نیز مانند بانک تاریخچهای دارد که به قرن 15 میلادی برمیگردد. در آن زمان کسبۀ شهری به نام بروژ در کشور بلژیک، برای انجام مبادلات خود در محل زندگی فردی به نام واندر بورس جمع میشدند و مبادلات خود را انجام میدادند. از آن زمان به بعد تمامی مکانهایی که در آن مبادله انجام میشد، بورس نام گرفت.
در ابتدا بورس مکانی سامانیافته و منظم نبود و هر فرد میتوانست بدون شرایط خاصی، در آن به مبادله بپردازد اما کمکم نظم بیشتری بر بورسها حاکم شد و صرفاً بازرگانان، صرافان و دلالان میتوانستند به مبادله بپردازند. همچنین مبادلات از فضاهای باز به ساختمانهای مشخص کشیده شد و این نقطه از زمان را میتوان شروع کار بورسها دانست.
یکی از راههای مدیریت زیان در دوران ابتدایی تشکیل بورس به این صورت بوده است که افراد در کسبوکار خود با سایرین شریک میشدند تا از طریق تقسیم سود و زیان، ریسکهای خود را مدیریت کنند اما از آنجایی که پیدا کردن شریک در محیط مذکور، کار آسانی نبود، بورس این امکان را فراهم کرد که افرادی که به سرمایهگذاری تمایل دارند با صاحبان کسبوکارها آشنا شوند.
تأسیس رسمی اولین بورس، به قرن 17 میلادی و شهر آمستردام هلند باز میگردد و اولین عرضهکنندۀ سهام در این بورس، کمپانی هند شرقی بود. از سوی دیگر، در قرن 18، بورس در شهر لندن از بطن قهوهخانهها متولد شد و همچنین در شهر نیویورک نیز مبادلاتی که زیر یک درخت چنار انجام میگرفت، به تدریج رسمیت یافت و به این ترتیب، بورس به طور رسمی در این دو شهر آغاز به کار کرد.
در این نوشته، خلاصهای از تاریخچۀ واژۀ بورس و مسیر به وجود آمدن آن در دنیا ارائه شد. در مطالب بعدی روند شکلگیری بورس در ایران و همچنین انواع بورسهای فعال را توضیح خواهیم داد.